Tiki-Taka là gì? Cách hoạt động và lí do khiến nó vĩ đại

Tiki-taka từ lâu trở nên nổi tiếng bởi sự đẹp mắt và hiệu quả của chiến thuật này. Từ 10 năm trước, Barcelona và Tây Ban Nha đã sử dụng nhuần nhuyễn nó để thống trị thế giới một thời gian dài.

Nhưng dần sau đó, sơ đồ chiến thuật này dần bị các huấn luyện viên bắt bài cũng như không còn hợp với lối đá tốc độ, thể lực như hiện tại, rất ít người còn sử dụng.

Hiện tại chúng ta thấy rằng sức mạnh của chiến thuật này nếu như áp dụng vào một số trường hợp, trận đấu cụ thể vẫn phát huy tốt năng lực vốn có của nó.

Cùng Bongdaphui.org tìm hiểu rõ hơn về tổng quát chiến thuật cũng như sự phát triển của một trong những chiến thuật thành công nhất thế giới bóng đá này nhé!

Chiến thuật Tiki-taka là gì?

Chiến thuật Tiki-Taka là gì? Nó được xuất xứ từ đâu? Dễ hiểu thì nó bắt nguồn từ CLB Barcelona,  họ từng là một thế lực của bóng đá thế giới nhờ chiến thuật Tiki-Taka, huyền thoại Barcelona quá cố Johan Cruyff là HLV áp dụng, thực hiện đầu tiên.

Pep Guardiola, người họ trò của ông, sau đó dẫn dắt Barcelona trong 4 năm từ 2008 đến 2012, và nâng cấp phong cách chơi bóng của ông. Nó thay đổi hoàn toàn và Pep Guardiola trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới nhờ lối đá đẹp mặt này.

Cũng chính vì lí do này, nhiều người đam mê bóng đá muốn tìm hiểu chiến thuật kinh điển này của Barcelona từ hơn mười năm trước, bởi sự nổi tiếng của nó.

Pep Guardiola sau đó đã sang huấn luyện Man City trong một thời gian dài và có ảnh hưởng Tiki-Taka vào lối chơi của toàn đội, sau đó đã gặt hái được rất nhiều thành công, nhưng đội hình Barcelona của Pep được cho là sư dụng chiến thuật này tốt nhất.

Trong bài viết này, Bóng đá phủi sẽ phân tích cho bạn tất cả những biến hóa của Tiki-Taka (cả phòng thủ và tấn công), và những hoài niệm về đội bóng, những nhân vật huyền thoại gắn liền tên tuổi của họ về chiến thuật này.

Tìm hiểu tổng quan về chiến thuật Tiki-Taka

Đội hình chiến thuật Tiki-Taka

Trong thời đại thống trị của Tiki-Taka, Barcelona chủ yếu dựa vào số 9 ảo (False Nine) vào sơ đồ 4-3-3. Messi lúc đó chơi như một tiền vệ tấn công hay như một hộ công, tạo ra một hình kim cương với hai tiền vệ tấn công, đồng thời Pedro và David Villa chơi cao hơn ở hai bên cánh trên hàng công.

Đội hình Barcelona huyền thoại đã thống trị Châu Âu bằng lối đá Tiki-Taka đầy mê hoặc
Đội hình Barcelona huyền thoại đã thống trị Châu Âu bằng lối đá Tiki-Taka đầy mê hoặc

Điều này mang lại cho huyền thoại người Argentina sự tự do để trở thành một trong những số 10 vĩ đại nhất của nền bóng đá thế giới với lối chơi vô cùng quyến rũ ngây ngất lòng người.

Đấy chính là một trong những lý do quan trọng nhất giải thích tại sao Barcelona lại thành công trong những năm qua. Nhiều cầu thủ đến và đi khỏi Barcelona nhưng đội hình 4-3-3 của Messi số 10 thi đấu ở vị trí hộ công vẫn có thể là một biểu tượng khó phai nhoà trong lòng người hâm mộ.

Thời điểm hiện tại, Depay và Dembélé chiếm ưu thế thi đấu ở hai bên cánh, De Jong và Busquets liên kết lối chơi cũng như kiểm soát thế thế trận dưới sân.

Ý tưởng ban đầu về một số sô 9 lùi sâu cộng với một hàng tiền vệ trung tâm thi đấu chặt chẽ cho phép họ phối hợp chặt chẽ giữa các tuyến, từ đó khả năng mở ra nhiều đợt tấn công trung lộ chất lượng hay có thể phân phối bóng ra cánh cho những máy chạy khiến cho thế trận dường như là của riêng Barcelona.

Nhưng sự biến ảo của chiến thuật này bây giờ không còn sắc sảo như thời điểm Lionel Messi còn thi đấu cho gã khổng lồ đến từ Catalonia.

Phòng ngự trong chiến thuật Tiki-Taka

Về phòng thủ, Barcelona với sự nhuần nhuyễn của việc chọn vị trí bắt nguồn từ chiến thuật Tiki-Taka để 11 cầu thủ như thể họ là một, bảo vệ bóng một cách “tuyệt đối”.

Mọi cầu thủ hầu như luôn nắm rõ vị trí của nhau, từ đó cho phép cả đội dồn ép đối phương rất quyết liệt mà không để ra khoảng trống nào.

Khi toàn đội thi đấu thành một khối thì họ rất ít bị phản công. Bằng cách đẩy đội bên kia về phía vòng cấm của đối phương một cách hiệu quả, sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc phá bóng hoặc để mất bóng ở vị trí nguy hiểm, có thể dẫn đến bàn thắng cho mình.

Chúng ta đã thấy những kết quả tương tự và gần đây. Chiến thuật Liverpool của Jürgen Klopp mặc dù có thiên về Pressing nhưng với những với những cầu thủ giỏi về kiểm soát bóng, tiki-taka ở một số trận đấu đã được nâng tầm và hợp với thời đại hơn.

Chiến lược phòng thủ chắc chắn nhờ việc cầm bóng nhiều có thể đạt được bằng cách thiết lập phong cách thi đấu thiên về kiểm soát thế trận.

Lưu ý rằng để hàng phòng ngự hoạt động chặt chẽ như Barça thời Pep thì chiều rộng của đội hình trên sân phải được giữ càng hẹp càng tốt.

Trung vệ cũng phải là những cầu thủ giàu kỹ thuật và tư duy tấn công đỉnh cao
Trung vệ cũng phải là những cầu thủ giàu kỹ thuật và tư duy tấn công đỉnh cao

Tấn công với chiến thuật Tiki-Taka

Để mô phỏng phong cách chơi tiki-taka mà Barcelona đã từng là bá chủ, các huấn luyện viên đều dựa trên nền tảng là các cầu thủ giàu tính kĩ thuật.

Chiều rộng giữa các tuyến phải gần nhau, điều này cho phép thực hiện những đường chuyền nhanh, ngắn và hiệu quả khiến đối thủ bối rối. Vào thời điểm đó, Barcelona  được biết đến với những đường chuyên ngắn gây sát thương cao.

Chính vì điều này, họ hiếm khi phải tận dụng các cơ hội từ những quả phạt góc hoặc những quả phạt trực tiếp vào vòng cấm. Barcelona sẽ luôn giữ các cầu thủ thi đấu phần lớn ở trung lộ và chủ yếu là sẽ tấn công trực diện.

Nếu đội hình của một CLB muốn chơi theo sơ đồ chiến thuật phù hợp với lối đá Tiki-Taka thì việc giữ cự li khoảng cách giữa các tuyến là vô cùng quan trọng.

Đội hình Barcelona ban đầu có những cầu thủ xuất sắc, có thể xử lý mọi tình huống và kịch bản mà chính huấn luyện viên huyền thoại Pep Guardiola vạch ra một cách nhuần nhuyễn.

Mùa giải 2010/11, siêu sao Messi đảm nhiệm các quả phạt góc trái, sút phạt ở khoảng cách ngắn và phạt đền. Xavi phụ trách các quả sút phạt ở khoảng cách xa, phạt góc trái và phải cònPuyol là đội trưởng của đội.

Tất cả những cầu thủ trên đều đã thấm nhuần tư tưởng chiến thuật Tiki-Taka vào trong lối chơi. Đặc biệt là Xavi là bộ não thì Messi chính là linh hồn của lối chơi này.

Phong cách tấn công Tiki-Taka của Barcelona vì vậy mà trở nên phụ thuộc rất nhiều và Bộ 3 Lionel Messi, Andres Iniesta, Xavi Hernadez. Những đường bóng xe toang hàng phòng ngự của họ đã trực tiếp mang đến bàn thắng cho Gã khổng lồ xứ Catalonia.

Cầu thủ chạy cánh

Các cầu thủ chơi ở vị trí tiền đạo được hướng dẫn ở trung tâm của mỗi đợt tấn công và các cầu thủ chạy cánh làm như vậy di chuyển linh hoạt để tạo ra liên kết từ hai biên.

Trong chiến thuật Tiki-Taka các cầu thủ chạy cánh hoàn toàn có quyền tự do di chuyển và thậm chí thay đổi vị trí với nhau để tạo cơ hội ghi bàn.

Về phòng thủ, nếu mất bóng, tất cả mọi thành viên, kể cả tất cả các tiền vệ cánh, trừ tiền đạo cắm, được lệnh quay trở lại hỗ trợ phòng ngự và bó hẹp khoảng cách đội hình.

Khi các cầu thủ chạy cánh triển khai lối chơi tiki-taka, những cầu thủ còn lại hỗ trợ phòng thủ thành thành các lớp, tạo cơ hội di chuyển tự do, bó vào trung lộ và thi đấu như một khối thống nhất.

Từ đó, lối chơi thật sự là cuộc tổng tấn công ở vị trí trung lộ. Đó cũng là điểm ảo và gây khó chịu nhất cho các đối thủ. Bởi họ sẽ chỉ được đuổi theo và nhìn bóng vào lưới.

Tiền vệ trung tâm

Xavi và Iniesta là công thức bí mật và là một trong những lý do chính khiến chiến thuật Tiki-Taka hoạt động cực hiệu quả thời đại hoàng kim của Pep Guardiola.

Công việc của họ là làm động cơ chính của đội. Cả hai di chuyển từ phòng thủ sang tấn công, giúp cho toàn đội giữ nguyên được quyền kiểm soát bóng ngay cả khi áp lực, sức ép từ đối thủ là vô cùng lớn.

Để các huấn luyện viên có thể hình dung và xây dựng lối chơi Tiki-Taka được nhuần nhuyền thì việc có trong đội hình một Xavi hay Iniesta là vô cùng quan trọng.

Họ có thể hỗ trợ chuyền bóng, thoát pressing, bật nhanh, đánh chặn từ xa, tự do thay đổi vị trí phù thuộc vào vị trí của đường lên bóng của toàn đội.

Như bạn có thể thấy rằng, tiền vệ trung tâm như Xavi hay Iniesta thì vô cùng khó nhưng mà những cầu thủ có thể cầm bóng hay chuyền bóng tốt thì không thiếu.

Chỉ có điều nhãn quan chiến thuật của họ phải đủ nhanh nhạy và sáng tạo để có thể vận hành lối chơi chuyền bóng nhanh hiệu quả hơn và đúng với tên gọi Tiki-Taka.

Đôi khi những tiền vệ trung tâm như là Xavi hay Iniesta có thể chơi dạt cánh để lấp khoảng trống do cặp cánh để lại, nhưng vì là tiền vệ nên việc của họ vẫn là giữ và phân phối bóng.

Xavi với Iniesta là bộ não và Messi là linh hồn của lối chơi Tiki-Taka của Barcelona
Xavi với Iniesta là bộ não và Messi là linh hồn của lối chơi Tiki-Taka của Barcelona

Tiền vệ phòng ngự

Sergio Busquets là một trong số ít cầu thủ đã chơi cho Barcelona kể từ thời điểm huy hoàng của Tiki-Taka. Công việc của anh ấy với đội là luân chuyển bóng nhuần nhuyễn từ hàng thủ đến hàng tiền vệ.

Anh ấy thi đấu đơn giản, nhưng anh ấy rất quan trọng đối với thành công của Barça. Vì vậy, nếu các huấn luyện viên hiện tại thực sự muốn lặp lại thành công của Barça, hãy đảm bảo rằng đội có một tiền vệ trụ vững chắc (Ví dụ như Rodri của Man City)

Để mô phỏng lối chơi của Busquet, Việc đặt việc phòng thủ lên hàng đầu, ưu tiên cắt đường chuyền tấn công từ đối phương, hỗ trợ phản công, đánh chặn nhanh chóng và che chắn là hai hành lang biên là việc các huấn luyện cần hướng dẫn cho tiền vệ trung tâm của mình.

Tuyến hậu vệ

Các trung vệ là điều cần thiết cho sự thành công của bất kỳ đội bóng nào. Trong chiến thuật Tiki-Taka, Một trong các trung vệ (trong trường hợp này là picket (tương tự như bóng bầu dục – trung vệ thi đấu bên phải) sẽ tham gia xây dựng lối chơi, thi đấu nhô lên một chút hàng thủ.

Như đã nói ở trên, dưới thời Tiki-Taka còn thống trị thế giới bóng đá, các hậu vệ cánh được sử dụng cho khía cạnh tấn công nhiều hơn là phòng thủ. Họ quen với việc chạy bên cánh và hỗ trợ tấn công, thường dâng cao thi đấu với các cầu thủ tuyến trên.

Nhưng tất cả các tiền đạo và một số tiền vệ đều được tự do di chuyển quanh vòng cấm để tìm kiếm cơ hội tiếp theo của mình ở đây.

Những cầu thủ còn lại như tiền vệ hay tiền đạo đều nhận bóng từ tuyến dưới và từ đó triển khai tấn công, uy hiếm khung thành của đối phương. Tất cả đều dựa vào sự đột biến từ những đường chuyền nhỏ.

Chiến thuật này thành công đến mức số bàn thắng được ghi thực sự được hỗ trợ bởi các hậu vệ cánh chứ không hẳn là các tiền vệ kiến thiết như bình thường.

Chúng ta đã chứng kiến ​​những pha phối hợp ghi bàn tuyệt vời của các hậu vệ cánh và những cầu thủ tấn công như Jordi Alba vs Lionel Messi hay Marcelo và Cristiano Ronaldo.

Để nhận được sự hỗ trợ tương tự từ các hậu vệ cánh, những HLV khi sử dụng chiến thuật Tiki-Taka nên ưu tiên việc đánh chặn, từ xa và lấy bóng ngay từ phần sân đối phương một cách nhanh chóng.

Từ đó, việc kiểm soát bóng sẻ trở nên dễ dàng và có thể triển khai liên tục hơn. Vì đơn giản là đội bạn chắc chắn sẽ ít có bóng để mà chơi.

Thủ môn

Đặc biệt trong lối chơi Tiki-Taka, đòi hỏi thủ môn cũng phải là một cầu thủ chơi chân tốt. Họ có thể luân chuyển bóng từ dưới phần sân đối phương lên trên một cách nhanh chóng qua những đường phất bóng dài.

Những thủ môn như vậy sẽ không gây đứt mạch kiểm soát bóng của đội hình. Đồng thời họ có thể tạo ra nhiều đột biến nếu như thành công trong việc chuyền chính xác cho các cầu thủ tuyến trên.

Thủ môn đạt được trình độ này thì đa phần là họ có một cảm quan vị trí xuất sắc lẫn phản xạ chân tay đều tốt và cân bằng, có một thủ môn đã khai sinh ra vị trí ‘Thủ môn quét’ trứ danh là Manuel Neuer.

Anh là một thủ môn toàn diện, khi vừa thi đấu chân tốt vừa là thủ môn có phản xạ, chơi tay cực nhạy và chắc chắn trong từng phán đoán của bản thân.

Neuer như được nâng cấp khi còn thi đấu dưới bàn tay của HLV đại tài đã nâng tầm Tiki-Taka đó chính là Pep Guardiola.

Chiến thuật Tiki-Taka với nhiều sự cải tiến

Tiki-Taka với chiến thuật 4-2-3-1

Đội hình 4-2-3-1 mà Pep Guardiola sử dụng để chơi Tiki-Taka kiểu Man City ở thời điểm hiện tại
Đội hình 4-2-3-1 mà Pep Guardiola sử dụng để chơi Tiki-Taka kiểu Man City ở thời điểm hiện tại

Đội hình 4-2-3-1 rất cân bằng và phù hợp với chiến thuật Tiki-Taka nhờ khả năng phòng ngự từ xa tuyệt vời kết hợp với 4 hậu vệ và 2 tiền vệ trung tâm.

Khi sử dụng lối đá này khả năng tạt bóng sẽ tương đối dễ dàng từ trung lộ sang 2 cánh, một miếng đánh cải thiện khả năng tấn công để không bị phụ thuộc vào lối đá trung lộ.

Chính điều đó chứng mình rằng, đội hình 4-2-3-1 phù hợp với chiến thuật Tiki-Taka, đồng thời những miếng đánh của họ cũng sẽ trở nên biến hoá và đa dạng hơn.

Tuy nhiên, vai trò luân chuyển bóng của tiền vệ trung tâm là vô cùng quan trọng, với đội hình này rất dễ xảy ra bế tắc nếu tiền vệ này không thể lên bóng nhanh.

Tiki-taka với đội hình 4-2-1-3

4-2-1-3 là một đội hình vừa có thể phòng ngự chắn chắn vừa có thể tấn công cực tốt. Trong chiến thuật bóng đá hiện tại, HLV có thể sử dụng 2 tiền đạo cánh thuần túy hoặc chơi với 2 tiền vệ cánh đồng thời một cầu thủ ở giữa đóng vai trò là số 9 ảo để có nhiều biến hóa hơn.

Ngoài lối chơi Tiki-Taka, đội hình này còn có thể chơi với thế trận phản công nhanh bằng những đường chuyền dài chọc khe bổng từ tuyến dưới cho 3 tiền đạo.

Tuy nhiên, đội hình này có thể dễ dàng bị bắt bài nếu cầu thủ quá ham chuyền bóng. Những huấn luyện viên hiện nay sẽ cần kết hợp Tiki-Taka với sự đột phá cá nhân để chơi tốt với đội hình này.

Lời kết

Theo nhiều chuyên gia bóng đá đánh giá thì chiến thuật tiki taka đã thay đổi hoàn toàn CLB Barcelona, ​​biến họ thành một đội bóng vô cùng mạnh mẽ.

Barça đã tạo nên điều đặc biệt với lối chơi chuyền bóng nhanh và hiệu quả, khả năng chọn vị trí xuất sắc và đội hình tấn công với sức mạnh huỷ diệt.

Điều tuyệt vời về chiến thuật Tiki-Taka là nó không chỉ thành công tại Barcelona, đã có nhiều đội đã thành công sau khi bắt đầu sử dụng phong cách này như Arsenal, Bayern Munich, Man City,…

Tin tức liên quan

Back to top button